Π.Ο.Π. Νεμέα.

Πιο κάτω αντιγράφω ένα κείμενο που το βρήκα στην Προδιαγραφή της Π.Ο.Π. Νεμέα και περιέχει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία για το Σταφύλι, το Κρασί και την Περιοχή.

======================================================================

Λεπτομέρειες της γεωγραφικής περιοχής

Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή για το προϊόν κατηγορίας 1 (Οίνος)

α.    Ποιότητα

Η ποικιλία Αγιωργίτικο θεωρείται ως η ευγενέστερη ποικιλία της Νοτίου Ελλάδας. Είναι μία πολυδυναμική ποικιλία η οποία μπορεί να δώσει εξαιρετικούς οίνους με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά σε μία ευρεία γκάμα: ερυθρούς φρέσκους  και παλαιωμένους, ξηρούς, ημίγλυκους, γλυκούς καθώς και ερυθρωπούς, ακόμα και λευκούς από ερυθρά σταφύλια.  Από τις αρχές του 20^ου αιώνα αναγνωρίζεται ότι ο «ΝΕΜΕΑ» είναι από τους πιο ποιοτικούς ερυθρούς οίνους της Ελλάδας, αποτελώντας μαζί με το Ξινόμαυρο την εμπροσθοφυλακή των ελληνικών ερυθρών οίνων Π.Ο.Π.             Η ποιοτική αυτή φήμη των οίνων της Νεμέας βρίσκεται μέσα στη φιλοσοφία του  νόμου 5506/1932 και της πρώτης Υπουργικής απόφασης αριθ.110822/16.09.32 που αναγνωρίζουν και προστατεύουν τους πρώτους  ελληνικούς οίνους ονομασίας προέλευσης.

Ο «ΝΕΜΕΑ – Π.Ο.Π.» είναι ένα κρασί που κάθε χρόνος που περνά κερδίζει σε ποιότητα, ένα κρασί που ζει πολλά χρόνια. Αυτή η ιδιότητά του, σπάνια για ελληνικά κρασιά, το κατατάσσει μεταξύ των μεγάλων κρασιών σε παγκόσμια κλίμακα.

     Στις ημέρες μας, προκειμένου να διασφαλισθεί ο δεσμός των οίνων Π.Ο.Π. ΝΕΜΕΑ με την ποιότητα, οι οίνοι κάθε χρονιάς υποβάλλονται σε οργανοληπτική εξέταση από θεσμοθετημένη επιτροπή. Οίνοι που δεν ανταποκρίνονται στις σχετικές προδιαγραφές, δεν μπορούν να διατεθούν ως οίνοι Π.Ο.Π. ΝΕΜΕΑ.

β.    Ιστορικός δεσμός

Η καρδιά της αμπελουργικής ζώνης της Νεμέας, που αποτελείται από τους αμπελώνες 10 κοινοτήτων του Δήμου Νεμέας, λεγόταν στην κλασσική αρχαιότητα «Φλιασία χώρα». Στους αμπελώνες της καλλιεργείτο η Φλιασία άμπελος, από σταφύλια της οποίας παραγόταν ο Φλιάσιος οίνος (Αντιφάνης στον Αθηναίον  Ι   29 e-f).

Η πόλη – κράτος Φλιούς έκοψε νομίσματα με σύμβολα του Διονύσου, θεού της Αμπέλου και του Οίνου. Εξάλλου ο Φλίας, οικιστής της πόλης – κράτους Φλιούς, αναφέρεται στις πηγές ως πλούσιος χάρη στ’ αμπέλια που είχε χαρίσει στην περιοχή ο πατέρας του Διόνυσος (Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά Ι 115-117).

Ο Φλιάσιος οίνος ήταν γνωστός σ’ ένα «διεθνές» κοινό, που συνέρρεε στους αγώνες της γειτονικής Νεμέας, ένας από τους τέσσερις πανελλήνιους αγώνες της ελληνικής αρχαιότητας (Ολύμπια, Πύθια, Ίσθμια, Νέμεα). Δεδομένου ότι η ιερή κοιλάδα της Νεμέας, όπου ο μεγαλοπρεπής ναός του Νέμειου Δία, δεν κατοικείτο, στην «ιερά πανήγυριν των Νεμείων αγώνων», όπου έρεε άφθονο το κρασί, όπως σε όλα τα πανηγύρια, έπιναν τον οίνο της γειτονικής Φλιασίας.

Η πόλη Φλιούς επέζησε στους ρωμαϊκούς χρόνους, καθώς και κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Όμως τον 13^ο αι., λόγω των επιδρομών (Γότθοι, Σλαύοι), οι πληθυσμοί αποσύρονταν από τις πεδινές περιοχές και οι οικισμοί χτίζονταν πάνω ή γύρω σε απόκρημνα υψώματα. Το ίδιο συνέβη και με τους κατοίκους της Φλιασίας χώρας, που συγκεντρώθηκαν γύρω και πάνω στο βουνό Πολύφεγγος, που δεσπόζει της κοιλάδας, δημιουργώντας δυο οικισμούς: τον πάνω και κάτω Άγιο Γεώργιο.

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας ο κάτω Άγιος Γεώργιος εξελίχθηκε σε μεγαλοχώρι. Από κατάστιχα της Φραγκοκρατίας, Τουρκοκρατίας και Βενετοκρατίας, προκύπτει ότι ο Άγιος Γεώργιος και τα γύρω χωριά είχαν ως κύριες καλλιέργειες τα δημητριακά και τα αμπέλια. Το κρασί ήταν το «κυριώτατον» προϊόν γιατί ήταν πλουτοπαραγωγό ως εμπορεύσιμο. Τα χρόνια εκείνα ήταν φυσικό ν’ αλλάξει όνομα και ο Φλιάσιος οίνος, που έγινε Αγιωργίτικο κρασί, η δε Φλιασία άμπελος «μεταβαφτίσθηκε» σε Αγιωργίτικο σταφύλι.

Το 1834, όταν συστήθηκαν οι πρώτες μονάδες Τοπικής Αυτοδιοίκησης του ελληνικού κράτους, στην περιοχή δημιουργήθηκαν δυο δήμοι: ο δήμος Φλιούντος και ο δήμος Νεμέας, που είχε έδρα τον Άγιο Γεώργιο. Το 1840, όταν έγιναν οι πρώτες συγχωνεύσεις δήμων, ο δήμος Φλιούντος προσαρτήθηκε στο δήμο Νεμέας και ο Άγιος Γεώργιος μετονομάστηκε το 1923 σε Νεμέα.

Το σταφύλι και το κρασί εξακολούθησαν να λέγονται Αγιωργίτικο, από το παλαιό όνομα του χωριού. Το κρασί του Αγιώργη, “μαύρο, δυνατό, το καλύτερο κρασί του Μοριά”, το βρίσκουμε να αναφέρεται σε πολλά ταξιδιωτικά ξένα περιηγητικά του 18^ου και 19^ου αιώνα, αλλά και σε πολλά βιβλία ελληνικά (ιστορικά, γεωγραφικά, λαογραφικά) του 19^ου αι.

Όμως ενώ το σταφύλι λέγεται ακόμη και σήμερα Αγιωργίτικο, το κρασί, που ήδη από τα μέσα του 19^ου αι, άρχισε να φέρει το όνομα του δήμου, έγινε Νεμεάτικο.

Δεδομένου ότι το Φλιάσιον πεδίον της αρχαιότητας, - το οροπέδιο της σύγχρονης Νεμέας- περιβάλλεται από πανύψηλα βουνά και η έλλειψη αμαξωτών δρόμων μέχρι και το 1960, καθιστούσε δύσκολες τις επικοινωνίες, αλλά και το γεγονός ότι η ποικιλία αμπέλου Αγιωργίτικο δεν καλλιεργείτο – μέχρι τα τελευταία 15 χρόνια – σε καμία άλλη περιοχή της Ελλάδας ή σε άλλη ξένη χώρα, θεωρείται δίκαια αυτόχθονη ποικιλία, με βαθιές ρίζες στο χρόνο.

Όπως προκύπτει από ένα επιστημονικό βιβλίο (ελληνικά, αγγλικά) με τίτλο «Νεμέα: Διός και Διονύσου χώρα ερατεινή», Αθήνα 2011, στο οποίο δημοσιεύονται 14 μελέτες Ελλήνων και ξένων διακεκριμένων ερευνητών, που καλύπτουν 28 αιώνες ιστορίας, το τοπωνύμιο Νεμέα αντιπροσωπεύει ένα ιστορικό οινοπέδιο (terroir).            

γ.    Πολιτιστικός, κοινωνικός & οικονομικός δεσμός

Το αμπέλι και το κρασί είναι άρρηκτα δεμένα με την πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ζωή των ανθρώπων της περιοχής της Νεμέας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Για την περιοχή της Νεμέας, το κρασί και η αμπελοκαλλιέργεια αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτιστικής ζωής και συνεκτικό ιστό για τη διαμόρφωση όλης της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής του κοινωνικού συνόλου.

Ο οίνος από τη Νεμέα αποτελεί από την αρχαιότητα προϊόν εμπορικών συναλλαγών των κατοίκων της Αρχαίας Φλιασίας με τις υπόλοιπες Πόλεις-Κράτη στην Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα όπου πλέον ο Π.Ο.Π. Νεμέα εξάγεται σε πολλές χώρες εκτός Ελλάδας.

Στο σύνολο των 10.000 κατοίκων του δήμου Νεμέας σήμερα, οι αμπελοκαλλιεργητές ξεπερνούν τους 3.500, γεγονός που καταδεικνύει πως ο ενεργά εργαζόμενος πληθυσμός της περιοχής ασχολείται με την αμπελοκαλλιέργεια είτε ως αποκλειστική είτε ως δεύτερη απασχόληση.

Ο οίνος από τη Νεμέα αποτελεί επίσης αναπόσπαστο κομμάτι των γιορτών και των εκδηλώσεων των κατοίκων της περιοχής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Τα τελευταία χρόνια ο θεσμός των ‘Μεγάλων Ημερών Νεμέας’ σε ετήσια βάση έχει πλέον καθιερωθεί και εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα οινοτουριστικά γεγονότα της Ελλάδας.

Οι οίνοι ΠΟΠ Νεμέα κατακτούν με την ποιότητα και τον χαρακτήρα τους εκτός από το καταναλωτικό κοινό της Ελλάδας και τους απαιτητικούς καταναλώτες της Ε.Ε αλλά και μέσα από τα στρατηγικό σχέδιο προώθησης του ελληνικού κρασιού και τους καταναλωτές τρίτων χωρών με αιχμή του δόρατος τις Η.Π.Α.   

δ.    Γεωγραφικό περιβάλλον και γεωγραφική προέλευση

Η ζώνη παραγωγής είναι αρκετά εκτεταμένη αρχίζοντας από υψόμετρο 200 μέτρων και φθάνοντας μέχρι τα 850 μέτρα. Οι περισσότεροι αμπελώνες της περιοχής εκτείνονται σε πλαγιές. Το κλίμα της περιοχής είναι το τυπικό μεσογειακό κλίμα, με μέση ετήσια θερμοκρασία 17°C,  και μέση ετήσια βροχόπτωση 750mm. Τα εδάφη των αμπελώνων είναι μέσης περιεκτικότητας σε οργανική ουσία, με μέτρια αλκαλικά pH, και με σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο.

Η ποικιλία Αγιωργίτικο θεωρείται ως η ευγενέστερη ποικιλία της Νοτίου Ελλάδας. Είναι μία πολυδυναμική ποικιλία η οποία μπορεί να δώσει εξαιρετικούς οίνους με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά σε μία ευρεία γκάμα: ερυθρούς φρέσκους  και παλαιωμένους, ξηρούς, ημίγλυκους, γλυκούς καθώς και ερυθρωπούς, ακόμα και λευκούς από ερυθρά σταφύλια.  Από τις αρχές του 20^ου αιώνα αναγνωρίζεται ότι ο «ΝΕΜΕΑ» είναι από τους πιο ποιοτικούς ερυθρούς οίνους της Ελλάδας, αποτελώντας μαζί με το Ξινόμαυρο την εμπροσθοφυλακή των ελληνικών ερυθρών οίνων Π.Ο.Π.             Η ποιοτική αυτή φήμη των οίνων της Νεμέας βρίσκεται μέσα στη φιλοσοφία του  νόμου 5506/1932 και της πρώτης Υπουργικής απόφασης αριθ.110822/16.09.32 που αναγνωρίζουν και προστατεύουν τους πρώτους  ελληνικούς οίνους ονομασίας προέλευσης.

Λεπτομέρειες του προϊόντος

Η ποιότητα των οίνων ΠΟΠ Νεμέα οφείλεται εκτός από την μοναδικότητα της ποκιλίας και στις ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής, αυτό που εν συντομία καλούμε terroir, οι οποίες καθορίζουν το μικροκλίμα της ζώνης όπου ευδοκιμεί η ποικιλία. Η αμπελοοινική ζώνη της Νεμέας εκτείνεται σε υψόμετρο 200-850 μέτρα. Δεν είναι απόλυτα ενιαία αλλά διαιρείται σε τρεις υποζώνες με μικρές αλλά καθοριστικής σημασίας μικροκλιματικές διαφορές, με αποτέλεσμα τα σταφύλια που συγκομίζονται να παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις ως προς το χρόνο συγκομιδής τους, την ένταση του χρώματος, την οξύτητα κλπ. και ανάλογα  να είναι επιδεκτικά για την παραγωγή διαφορετικών τύπων οίνων. Στη πρώτη ζώνη (ορεινή) κατατάσσονται αμπελώνες που βρίσκονται σε υψόμετρο 550-850 μέτρα. Στους αμπελώνες αυτούς παρατηρείται οψίμιση της παραγωγής με καθυστέρηση στην ωρίμανση των σταφυλιών σε σχέση με τους αμπελώνες των άλλων δύο ζωνών. Η δεύτερη ζώνη (ημιορεινή) περιλαμβάνει τις πλαγιές και εκτείνεται σε υψόμετρο 320-550 μέτρα ενώ η τρίτη ζώνη (πεδινή) περιλαμβάνει αμπελώνες σε υψόμετρο 200-320 μέτρα. Ο τρυγητός ξεκινάει περίπου μετά τα μέσα του Σεπτέμβρη στην πεδινή ζώνη όπου τότε έχει ολοκληρωθεί και η ωρίμανση των σταφυλιών. Ακολουθεί η ημιορεινή και 20-25 αργότερα μέρες η ορεινή ζώνη.

Η ποικιλία Αγιωργίτικο θεωρείται ως η ευγενέστερη ποικιλία της Νοτίου Ελλάδας. Είναι μία πολυδυναμική ποικιλία η οποία μπορεί να δώσει εξαιρετικούς οίνους με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά σε μία ευρεία γκάμα: ερυθρούς φρέσκους  και παλαιωμένους, ξηρούς, ημίγλυκους, γλυκούς καθώς και ερυθρωπούς. Από τις αρχές του 20^ου αιώνα αναγνωρίζεται ότι ο «ΝΕΜΕΑ» είναι από τους πιο ποιοτικούς ερυθρούς οίνους της Ελλάδας, αποτελώντας μαζί με το Ξινόμαυρο την εμπροσθοφυλακή των ελληνικών ερυθρών οίνων Π.Ο.Π.             Η ποιοτική αυτή φήμη των οίνων της Νεμέας βρίσκεται μέσα στη φιλοσοφία του  νόμου 5506/1932 και της πρώτης Υπουργικής απόφασης αριθ.110822/16.09.32 που αναγνωρίζουν και προστατεύουν τους πρώτους  ελληνικούς οίνους ονομασίας προέλευσης.

Ο «ΝΕΜΕΑ – Π.Ο.Π.» είναι ένα κρασί που κάθε χρόνος που περνά κερδίζει σε ποιότητα, ένα κρασί που ζει πολλά χρόνια. Αυτή η ιδιότητά του, σπάνια για ελληνικά κρασιά, το κατατάσσει μεταξύ των μεγάλων κρασιών σε παγκόσμια κλίμακα.

     Στις ημέρες μας, προκειμένου να διασφαλισθεί ο δεσμός των οίνων Π.Ο.Π. ΝΕΜΕΑ με την ποιότητα, οι οίνοι κάθε χρονιάς υποβάλλονται σε οργανοληπτική εξέταση από θεσμοθετημένη επιτροπή. Οίνοι που δεν ανταποκρίνονται στις σχετικές προδιαγραφές, δεν μπορούν να διατεθούν ως οίνοι Π.Ο.Π. ΝΕΜΕΑ.