Απόσταξη 2021

...αφού με το καλό ολοκληρώθηκε η ζύμωση του Αγιωργίτικου και πίεσα τα στέμφυλα, τα πήρα και τα έβαλα μέσα σε ένα δοχείο, τα μούλιασα με νερό, τα ανακάτεψα καλά, τα άφησα λίγες ώρες και μετά τα ξαναπαίζεσαι για να πάρω ένα ζουμί που θα περιείχε μεγάλο μέρος από το αλκοόλ που είχε παραμείνει σε αυτά.

Δεν μέτρησα όγκο αλλά με το μάτι πρέπει να πήρα περίπου 30 λίτρα αλκοολούχου διαλύματος (δεν τολμώ να το πω κρασί αν και με την αρχειοελληνική έννοια του όρου σίγουρα ήταν). Το έβαλα σε ένα ανοξείδωτο δοχείο με βιδωτό καπάκι, έβαλα άζωτο και το έκλεισα με σκοπό σε μία εβδομάδα να κάνω απόσταξη.

Για λόγους που είναι άσχετοι με το αντικείμενο του ιστολογίου και ταυτόχρονα αποτελούν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, η απόσταξη δεν έγινε μία εβδομάδα μετά αλλά τρεις εβδομάδες μετά. Το κρασοζούμι μου πλέον είχε ανθίσει για τα καλά αποτέλεσμα της πολύ μικρής περιεκτικότητας σας σε αλκοόλ και της παντελούς έλλειψης θειώδη ανυδρίτη.

Δεν πτοήθηκα. καθάρισα το λευκό στρώμα που είχε δημιουργηθεί στην επιφάνεια (όχι σχολαστικά μπορώ να πω) και άρχισα την απόσταξη με ποσότητες 5 lit κάθε φορά.

Να σημειώσω ότι δεν γνώριζα την περιεκτικότητα σε αλκοόλ του προς απόσταξη υγρού αν και μία μέτρηση που έκανα με το αλκοολόμετρο έδειξε κάτι κοντά στο 7% αν θυμάμαι καλά.

 Μία τυπική διαδικάσία μετρήσεων για την απόσταξη αυτού το ζουμιού είναι η πιο κάτω:

Εκκίνηση της απόσταξης όταν η θερμοκρασία ήταν 93,3oC.

Περίπου στους 94oC σταθεροποιήθηκε η άνοδος της θερμοκρασίας επιβραδύνοντας σαφώς τον ρυθμό ανόδου.

1η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 120ml αποστάγματος και μετρήθηκε στους 59% alc.

2η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα άλλα 120ml αποστάγματος και μετρήθηκε στους 54% alc.

3η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα άλλα 110ml αποστάγματος και μετρήθηκε στους 49% alc.

4η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα άλλα 100ml αποστάγματος και μετρήθηκε στους 45% alc.

5η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα άλλα 100ml αποστάγματος και μετρήθηκε στους 40% alc.

6η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα άλλα 100ml αποστάγματος και μετρήθηκε στους 31% alc.

Σταμάτησα εκεί έχοντας πάρει μία σούμα με 46% οινόπνευμα.

 

Επανέλαβα αυτή την διαδικασία 3 φορές βράζοντας 5lit κρασοζούμι κάθε φορά.

 

Όταν όμως με πήρε ο χρόνος και άρχισε να βραδιάζει αποφάσισα να αποστάξω το περιεχόμενο μιας κατσαρόλας που είχα κρατήσει και περιέιχε την λάσπη που είχε μείνει στο βαρέλι μετά την μετάγγιση - απολάσπωση. η αναλογία ήταν 50% καθαρί κρασί και 50% λάσπη συνολιγκού όγκου περίπου 5lit. Κατά την απόσταξη οι διαφορά ήταν εμφανής:

Εκκίνηση της απόσταξης όταν η θερμοκρασία ήταν 89,7oC.

Περίπου στους 90oC σταθεροποιήθηκε η άνοδος της θερμοκρασίας επιβραδύνοντας σαφώς τον ρυθμό ανόδου.

1η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 120ml αποστάγματος και ήταν  στους 71% alc.

2η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 120ml αποστάγματος και ήταν  στους 68% alc.

3η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 110ml αποστάγματος και ήταν  στους 66% alc.

4η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 120ml αποστάγματος και ήταν  στους 63% alc.

5η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 110ml αποστάγματος και ήταν  στους 60% alc.

6η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 120ml αποστάγματος και ήταν  στους 51% alc.

7η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 100ml αποστάγματος και ήταν  στους 50% alc.

8η μέτρηση κατάφερα να πάρω όταν μάζεψα 100ml αποστάγματος και ήταν  στους 43% alc.

 Κάπου εκεί σταμάτησα γιατί το απόσταγμα άρχισε να βγαίνει με έναν ελαφρύ και ανεπαίσθητο χρωματισμό κάτι που δεν μου είχε ξανά τύχει.

Η διαφορά του να αποστάζω υψηλόβαθμο σε σχέση με χαμηλόβαθμό διάλυμα είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Στην 5η μέτρηση που έκανα στο υψηλό βαθμό διάλυμα πήρα την ίδια αλκοολοπεριεκτηκότητα αποστάγματος που πήρα στην 1η μέτρηση του χαμηλότερου διαλύματος. Είχα μαζέψει 50% περισσότερο απόσταγμα. Σε μία σοβαρή απόσταξη αυτές οι διαφορές μεταφράζονται σε χρόνο και χρήμα.

Ξανά για λόγους ανωτέρας βίας, δεν στάθηκε δυνατό να αποστάξω και το υπόλοιπο κρασοζούμι που είχα και αναγκάστηκα να το πετάξω, μένοντας μόνο με 3 lit περίπου αποστάγμα μονής απόσταξης. Μόλις βρω χρόνο θα προσθέσω και κάτι προπέρσυνα που έχω κρατημένα και θα κάνω δεύτερη απόσταξη.

 

   

Ψύκτης Απόστακτήρα με Σωληνοειδή Εναλλάκτη.

Φέτος αποφάσισα να αναβαθμίσω τον εξοπλισμό (ο θεός να τον κάνει) που χρησιμοποιώ για την απόσταξη φτιάχνοντας μία καινούρια διάταξη ψύξης. Φυσικά δεν ξέφυγα από το σχέδιο του σωληνοειδούς εναλλάκτη που με έχει βολέψει για τις μικρο-αποστάξεις που κάνω, απλά άλλαξα τα υλικά. Πήρα χαρτί και μολύβι, άνοιξά και ένα κατάλογο με χαλκοσωλήνες και εξαρτήματα και κατέληξα στην πιο κάτω λίστα υλικών:

3m Χαλκοσωλήνα Φ22x0,8

3m Χαλκοσωλήνα Φ15x0,7

4τεμ Συστολή Φ22-Φ15 

2τεμ Ταφ Φ22

1τεμ Ημικαμπύλη Αρσενική - Θηλυκή Φ15

1τεμ Καμπύλη Φ15

1τεμ Ημικαμπύλη Φ15

1τεμ Ρακόρ Μηχανικής Σύσφιξης Θηλυκό Φ15x1/2''

 

 Στην φωτογραφία υπάρχουν και 4 μούφες (2 Φ22 και 2 Φ15) οι οποίες δεν χρειάζονται στην κατασκευή.

 

Σκοπός είναι να περάσει η μικρή σωλήνα μέσα από την μεγάλη και στο διάκενο που δημιουργείται να ανακυκλοφορεί νερό το οποίο θα ψύχει τους ατμούς του αποστάγματος που θα διέρχονται μέσα από την μικρή σωλήνα. Για να υλοποιηθεί η κατασκευή θα πρέπει να λειανθεί η προεξοχή που έχει η συστολή για να μπορέσει να διέλθει όλη γύρω από τον μικρό σωλήνα

Πριν την συναρμολόγηση έπλυνα με καλό τρίψιμο το εσωτερικό των σωλήνων και των εξαρτημάτων μέχρι να σταματήσει να βγαίνει βρωμιά.

Η τελική διάταξη φαίνεται πιο κάτω...

 

στα σημεία που θα ανακυκλοφορούσε νερό, έκανα κασσιτεροκολλήσεις ενώ από τις ενώσεις που θα διέρχονταν οι ατμοί του αποστάγματος έκανα αυτοσχέδιες μηχανικές συνδέσεις στεγανοποιώντας εξωτερικά με τεφλόν. Μία σύνδεση την άφησα σχεδόν ελεύθερη για να μπορεί να ελευθερωθεί εύκολα η κατσαρόλα για άδειασμα και επαναγέμισμα.

Πίνακες

 Έχοντας γράψει εδώ  για τον τρόπο υπολογισμού της ποσότητας του διοξειδίου του θείου σε σχέση με το pΗ του κρασιού που πρέπει να προσθέσουμε για να έχουμε σωστή προστασία χωρίς υπερβολές όσον αφορά την προσθήκη του γρήγορα κατάλαβα ότι δεν είναι δυνατό να κάθομαι να διαβάζω όλο αυτό το κατεβατό για να θυμάμαι τον τρόπο υπολογισμού.Για να βοηθηθώ λοιπόν χρησιμοποιώ δύο πίνακες που έφτιαξα.

Ο πρώτος πίνακας, με βοηθάει στο να υπολογίζω γρήγορα και με ακρίβεια τον όγκο του κρασιού στο οποίο πρόκειται να γίνει η όποια προσθήκη. Συνήθως χρησιμοποιώ ανοξείδωτα βαρέλια, ένα των 150lit και ένα των 100lit και πιο σπάνια ένα των 75lit. Έχοντας μετρήσει την εσωτερική τους διάμετρο, έφτιαξα τον πιο κάτω πίνακα για τον δοχείο των 150lit και άλους δύο αντίστοιχα για τα υπόλοιπα δοχεία που έχω.

Μετρώντας της απόσταση από την ελεύθερη επιφάνεια του κρασιού μέχρι το άνοιγμα της δεξαμενής μπορώ να βρίσκω γρήγορα τον όγκο του κρασιού που περιέχεται σε αυτήν. Για παράδειγμα, μετά από την απολάσπωση που έκανα πριν λίγες μέρες, μέτρησα απόσταση από το χείλος μέχρι την επιφάνεια του κρασιού 44,5cm. Από τον πίνακα μου βλέπω ότι στο δοχείο έχω 84,6lit κρασιού … πες 84 lit.

Στην συνέχεια και αφού πρώτα έχω μετρήσει το pH, χρησιμοποιώ τον πιο κάτω πίνακα από τον οποίο θα βρω πόσο gr μεταμπισουλφίτ θα πρέπει να προσθέσω στα 100lit (κρασιού ή μούστου). 

Για παράδειγμα φέτος μέτρησα μετά την ολοκλήρωση της ζύμωσης και την απολάσπωση  pH 3,44. Για κόκκινο κρασί θα πρέπει να προσθέσω περίπου 5,7gr ΜΒΤ/100lit. Εύκολα προκύπτει ότι για τα 84 lit κρασιού που έχω στην πραγματικότητα θα πρέπει να προσθέσω 5,2x84/100 = 4,4 gr μεταμπισουλφιτ.

Ανακατεύω, σφραγίζω και περιμένω.